Presentaties over unieke geologie omgeving Winterswijk

Blik door ‘Winterswijks venster op de geologie’ toont diep dal, oer-Rijn en woestijnzand.

In Kotten ligt roodgekleurd woestijnzand gewoon aan de oppervlakte. En wie over de Goordiek in Corle fietst, kijkt over een voormalig wel honderd meter diep dal. Talloze stenen op Winterswijkse akkers zijn het bewijs dat hier ooit de oer-Rijn heeft gestroomd. Het is een greep uit de verrassende inzichten die tijdens de presentatie over de geologie van Winterswijk worden verduidelijkt.

Drie presentaties eigenlijk, want geoloog Rob Hartmans en fotograaf Hans Hendriks trekken er verschillende keren op uit om hun verhaal ‘Winterswijk – venster op de geologie’ te doen. Op maandag 23 juni doen ze dat in de MuseumFabriek. De tweede keer is op dinsdag 22 juli, opnieuw in de Museumfabriek aan de Laan van Hilbelink. De derde keer is op donderdag 14 augustus in gastgalerij Ankomm’n aan de Mentinkweg 5 in Corle.

De geoloog en de fotograaf werken aan een boek over het landschap van Winterswijk en hoe dat is ontstaan. Ze duiken diep: ze gaan met hun verhaal zowel de grond in als naar het verre verleden. De ondergrond van Winterswijk is namelijk heel bijzonder: nergens in Nederland vind je zoveel bijzondere geologische zaken als in deze hoek tegen de Duitse grens.

Daar is al veel over gezegd en geschreven – het verhaal van de steengroeve is overbekend, terwijl ook de kleiputten voor de steenfabrieken vertrouwd zijn voor de wandelaar en fietser. En in sommige beekoevers is de rotsige ondergrond duidelijk herkenbaar. Dat waardevolle landschap zelf is ook op meerdere manieren bezongen en beschreven.

Maar er is nog meer, véél meer. De voorloper van de Rijn bijvoorbeeld, nu hemelsbreed 35 kilometer verderop, liep ooit over Winterswijks grondgebied. Hartmans en Hendriks hebben het bewijs daarvoor gevonden op Winterswijkse akkers, waar de stenen, die ooit met die oer-Rijn uit Duitse gebergten zijn meegevoerd, voor het oprapen liggen.

Met een duidelijke toelichting leren de wandelaar en fietser op een andere manier van dat Winterswijkse landschap te genieten. Aan de Goordiek in Corle bijvoorbeeld, waar de passant uitkijkt over de Schaarsbeek in de richting van het Kloosterbos. Wat nu een langzaam in de richting van de beek aflopende glooiing is, was ooit een tientallen meters diep tunneldal. Dat ontstond 155.000 jaar geleden toen een rivier van smeltwater onder het alles bedekkende landijs stroomde.

Aan de andere kant van Winterswijk, bij Kotten tegen de Duitse grens, herinneren roodgekleurde akkers aan de woestijn die ooit op deze plaats lag. Die wordt zichtbaar in het bontzandsteen, dat hier aan de oppervlakte is gekomen. Het is een gesteente dat met zijn 250 miljoen jaar nog een stuk ouder is dan de kalkgesteenten die iedereen kent uit de nabijgelegen steengroeve.

Dat bijzondere verhaal van die ondergrond en het prachtige landschap daarbovenop wordt beschreven in het boek ‘Winterswijk, venster op de geologie’, dat eind dit jaar verschijnt. Het wordt een toegankelijk boek, dat letterlijk beeldend verhaalt van de geologische geschiedenis die de basis vormt van dat bijzondere landschap rond het dorp. Het boek helpt om met andere ogen naar dat landschap te kijken.